نشانه های خشکی بیشتر در سودا نمایان است از جمله: خشکی در روده ها که منجر به یبوست می شود، خشکی پوست، خشکی در روحیات و اخلاق به این معنی که افراد سوداوی به راحتی ابراز محبت نمی کنند و خونگرم نیستند. خشکی بیش از حد سبب قساوت قلب نیز می شود. به همین جهت سودا مسکن خشکی است.
زندگی در مناطق سرد و خشک این حالات را تشدید می کند.
افراد سوداوی در مواجه با درد تحمل بیشتری نسبت به دیگران دارند و از پس کارهای سخت به خوبی بر می آیند.
مهمترین نشانه ی سودا یبوست است، اجابت مزاجی که با سختی همراه است و تعداد دفعات دفع هم نسبت به وعده های غذایی که مصرف می شود کمتر است مثلا روز در میان
محل بروز سودا در پایین شکم و روده هاست، سودا ماده ی سیاهرنگ در بدن است که محل اجتماعش در پایین روده هاست.
معمولا ۸۰ درصد افرادی که بیماری های رحم و تخمدان و بیضه دارند منشاء آن از سوداست.
ماهیت سودا در خون پلاکت ها هستند که باعث انعقاد خون می شوند. اگر میزان پلاکت در بدن بالا رود باعث غلظت و لخته شدن خون می شود.
در اُفت پلاکت، طحال پلاکت های سالم را هم می گیرد و باعث افت پلاکت و رقیق شدن خون می شود.
یکی از بیماری هایی که در آن افت پلاکت مشهود است سرطان خون است. این بیماران به علت رقیق شدن خون اغلب دچار خونریزی از لثه ها یا خون دماغ می شوند.
البته چشم زخم هم در این بیماری مشهود است، سند این مدعا در دعای حجامت است که می خوانیم: اعوذُ بالله الکریم فی حجامتی مِن العَین فی الدَّم(پناه می برم به خداوند کریم در این حجامت از چشم زخم در خون).
سویق عدس و قرص خون باعث بالا رفتن پلاکت ها شده و جلوی خون ریزی را می گیرند.
در خونریزی ها و لکه بینی های زنانه، اگر منشاء سودا داشته باشند سویق عدس درمان آن نیست.
سودا در معده هم وجود دارد از آنجا که در روایت آمده است که زیاد قی کردن درمان سوداست و همچنین استفاده از سویق خشک مُرّه را در معده پاکسازی می کند.
علائم تشخیص غلبه ی سودا
تغییر در رنگ چهره(سیاهتر شدن، کک و مک، لکه ی سیاه)
البته این موضوع در کنار سایر عوامل باید بررسی شود زیرا به تنهایی از رنگ چهره نمی توان تشخیص قطعی داد مگر در مزاج صفرا و دم
سن ۴۰ تا ۶۰ سال
این بازه ی زمانی سن غلبه ی سودا در افراد است در این سنین بیشتر بیماری ها از ناحیه ی سودا سرچشمه می گیرد، اما ممکن است به دلیل تغذیه ی غلط و رعایت نکردن سبک زندگی اسلامی ما شاهد بروز سودا در سنین پایین تر نیز باشیم. مثلا خانوم هایی که در سنین زیر چهل سال دچار یائسگی زودرس می شوند.
فصل پاییز
این فصل، فصل هیجان سوداست، در این فصل حالات اشخاص سودایی از جمله افسردگی، فکر و خیال زیاد، خشکی پوست و... بدتر می شود.
مشخصات جسمی سوداوی ها
یبوست مزاج در روده ها، پوست، روحیات
موهای زائد(علت دیگر در آمدن موهای زائد بالا رفتن هورمون های مردانه است)
کم شدن طراوت صورت
خشکی و سردی که در سوداست طراوت صورت را می گیرد. بادمجان به درمان سودا و برگشتن طراوت صورت کمک می کند.
البته بخش زیادی از عدم طراوت، به بلغم و پرخوری نیز بر می گردد. از سن ۴۰ سال به بالا دَم فروکش می کند و سودا و بلغم بالا رفته و طروات بدن را می برند.
مشخصات روحی سوداوی مزاج ها
۱. اهل موعظه و اندرزند.
۲. معرفت و ایثار دارند(البته خشکی بالا در سودا سبب بُخل می شود).
۳. حکمت و درایت دارند(تمام جوانب یک کار را می سنجند و عاقبت اندیشند).
۴. نظم در امور دارند.
۵. حرفها و نظراتشان درست از آب در می آید(چون دقت بالایی دارند و در کنارش حکمت و درایت دارند).
۶. معمولا در کارها و اموراتشان حالات یکنواختی دارند(مثلا همیشه یک مدل لباس می پوشند، اهل ریسک نیستند و..)
۷. ترس(هم از سودا هم از صفراست زیرا در مُرّه قلب ضعیف می شود، ترسی که در سوداست باعث می شود اهل ریسک نباشد).
۸. وسواس(هم به شیطان هم به سودا برمیگردد، کار شیطان و اجنه تصرف در خیالات و تصورات است و افرادی سودایی چون خیلی فکر و خیال می کنند اجنه و شیاطین بیشتر در آن ها نفوذ دارند).
۹. قساوت قلب(در مرحله ی اول سودا، شخص دچار افسردگی و رقَّت قلب می شود، اما اگر سودا بیش از حد شود و خشکی بالا رود باعث قساوت می شود، پس سویق عدس اینجا مؤثر است چون باعث رقَّت قلب و جاری شدن اشک می شود).
۱۰ عدم اعتماد به نفس(منزوی بودن)
۱۱. فکر و خیال زیاد
عواملی که سبب هیجان سودا می شود:
نگاه کردن به زن زشت
منظور از نگاه، نگاه به محارم است. شاید زنی در نظر دیگران زشت باشد ولی در نظر همسر و خانواده اش خیر. گاهی صفت خوش اخلاقی زن این نقص را جبران می کند، چون بودن با زن بداخلاق هم باعث تحریک سودا می شود.
خوردن چغندر
برگ چغندر سبب تقویت مغز استخوانها، درمان کم خونی و همچنین صاف شدن خون و علاج بی خوابی می شود. در روایات نیز بسیار بر استفاده از آن سفارش شده است اما در مورد ریشه و ساقه ی آن و همچنین رگه های قرمز رنگ(چون از جنس ساقه ی چغندرند) که در برگ آن وجود دارد نهی شده است.
مصرف گوشت بُز ماده و گاو
این گوشت ها سودا را تحریک کرده و بلغم را نیز در بدن زیاد می کند، سبب فساد خون و فراموشی است( گوشت گاو فقط سودا را زیاد می کند)
فصل پاییز
درمانهای سودا
۱. بادمجان
امام هادی علیه السلام فرمودند:
إستکثروا لنا من الباذنجان؛ فإنه حار في وقت الحرارة و بارد في وقت البرودة، معتدل في الأوقات کلها جید علی کل حال
برای ما زیاد بادنجان بیاورید، چرا که در زمان (احتیاج بدن به) گرما، گرم و در وقت سرما سرد است، در همه اوقات #معتدل و در هر حال خوب است.
۲. خوردن عسل به صورت ناشتا
۳. افتیمون(مهمترین دارو در درمان سوداست، سودای اضافی را از بدن پاک می کند).
۴. استفراغ عمدی
۵. فصد عروق(فصد دست بیشتر مورد نظر است)
۶. مداومت بر نوره کشی بدن
امام صادق علیه السلام:
«السُّنَّةُ فِي النُّورَةِ فِي كُلِّ خَمْسَةَ عَشَرَ يَوْماً فَمَنْ أَتَتْ عَلَيْهِ إِحْدَى وَ عِشْرُونَ يَوْماً فليستدين [فَلْيَسْتَدِنْ] عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْيَتَنَوَّرْ وَ مَنْ أَتَتْ عَلَيْهِ أَرْبَعُونَ يَوْماً وَ لَمْ يَتَنَوَّرْ فَلَيْسَ بِمُؤْمِنٍ وَ لَا مُسْلِمٍ وَ لَا كَرَامَة»
بکار گیری نوره در هر ۱۵ روز یک بار سنت پیامبر است، و کسی که در طی ۲۱ روز نتوانست نوره تهیه نماید بر عهده خدا پول قرض نماید و نوره تهیه نماید. که خداوند آن قرض را ضمانت میکند. و کسی که چهل روز بگذرد و از نوره استفاده نکند مومن و مسلمان نیست و کرامت و ارزشی ندارد.
منبع: الکافی، ج۶، ص۵۰۶
سفارش و تاکید در این روایت نشان می دهد که ترک این کار بسیار زیانبار و انجام آن سبب سلامتی است.
نوره کشی باید از پایین بدن به سمت گردن و حتما به صورت ایستاده انجام شود(نشسته نوره کشیدن سبب فتق می شود)، نوره به مدت ۳ دقیقه روی بدن بماند تا آب آن جذب بدن شود و بعد شسته شده و به کل بدن به مدت ۲۰ دقیقه حنا بمالید چون نوره لایه بردار است و پوست را نازک می کند، در مقابل حنا باعث ضخامت پوست می شود.
کسی که می خواهد بدنش از گرمای نوره آسیبی نبیند قبل از استفاده از نوره بدنش را با آب سرد بشوید
نوره کشی شیمی درمانی به روش اسلامی است زیرا در آن آرسنیک وجود دارد و از طریق فیلتر پوست وارد بدن می شود و غده های سرطانی را از بین می برد، برخلاف شیمی درمانی که در طب نوین است و آرسنیک را مستقیما از طریق خون وارد بدن می کنند که باعث آسیب و ضعیف شدن بدن می شود.
۷. استفاده از مسهلات(البته باید توجه کرد که خشکی در بدن زیاد نباشد چون اسهال باعث از بین رفتن رطوبت بدن می شود و اگر خشکی زیاد باشد بیمار با استفاده از آن دچار ضعف شدید و گاهی غش خواهد شد).
۸. خوردن گوشت های معتدل(گوشت گوسفند نَر جوان، گوشت بُز نَر) (استفاده ی زیاد از گوشت خشک و کبابی برای افراد سوداوی مزاج باعث خشکی بیشتر خواهد شد).
۹. استفاده از عطرهای معتدل(عطر گل محمدی، عطر نرگس و...)
زیاد حمام رفتن در فصل پاییز و برای افراد سوداوی نهی شده است چون باعث خشکی بیشتر بدن می شود، همچنین مصرف خربزه و خیار در پاییز مناسب نیست.
داروهایی که برای درمان سوداست
سودابر
مهمترین ترکیب این دارو افتیمون به میزان ۵واحد است، هلیله ی سیاه ۳واحد، سنای مکی ۲واحد، گل سرخ ۲واحد، فلوس ۲واحد، بلیله و آمله ۲واحد، بسفایج
این دارو درمان ریشه ای سوداست، ترکیبات این دارو گرم است و در بیمار باید صفرا حتما بررسی شود. این دارو برای خانوم باردار ممنوعیتی ندارد.
ملین
فلوس ۲واحد، صبر زرد ۲واحد، بسفایج ۲واحد، هلیله ی سیاه ۲واحد، سنای مکی و گل سرخ
دمکرده ی سنا و گل سرخ
۲ قاشق غذا خوری سنا و یک قاشق گل سرخ را در یک لیوان آب دم کرده و میل کنید. مدت درمان با این دارو مصرف آن هر سه روز یکبار تا ۵ الی ۷ مرتبه می باشد.
مرکب دو
این دارو درمان ریشه ای برای یبوست است. از آنجا که داروی مرکب دو داروی شاخص معده است باعث تقویت معده و کار افتادن آن می شود و اگر همزمان با داروهای سودا مصرف شود یبوست را درمان می کند.
داروی ترکیبی سودا
ترکیبی از سودابر و افتیمون است.
تنقیه با آب ولرم و روغن زیتون(تنبلی روده را درمان می کند)
مصرف شیرینی جات طبیعی( اینجا درمان به ضد میکنیم چون سودا تلخ است).
اگر بیمار خشکی زیاد داشت در کنار داروها اسفرزه به صورت شربت با آب گرم هم تجویز می شود تا رطوبت بدن که با مسهلات از بین می رود با اسفرزه جبران شود از طرفی اسفرزه خود نیز مسهل است و رطوبت را نیز بالا می برد.
برگرفته از کتاب ارزشمند دراسة في طب الرسول المصطفي(ص)، با شرح و تبیین استاد محمد محجوری(حفظه الله)