بلغم مسکن برودت و سردی در بدن است، جایگاه و محل تمرکز آن در صدر و سینه می باشد بنابراین محل بروز بیماری هایی که منشاء آن بلغم است بیشتر در این قسمت از بدن نمود پیدا می کند.
بلغم در واقع همان گلبول های سفید در خون است، هرچقدر بلغم در بدن بیشتر باشد میزان سردی در بدن بیشتر می شود.
بلغم اگر درمان نشود و در بدن بماند سبب منجمد شدن خون می شود. بدنی که بلغم در آن غلبه پیدا کرده باشد در مرحله ی اول احساس سردی در دست و پاها برایش بوجود می آید زیرا دست و پا در انتهای مسیر گردش خون هستند و از آنجا که خون منجمد شده و حرکت آن کم است به این اعضا نمی رسد و سبب سردی در این اندام ها می شود.
از بلغم در روایات به عنوان خصمُ جَدِل یاد شده است یعنی دشمنی که اهل مجادله است. دو تعبیر در این معنی می تواند باشد:
۱. اگر چیزی بخواهد سبب مرگ کسی شود فقط دشمن اوست، غلبه ی بلغم می تواند سبب مرگ انسان شود.
۲. بلغم دشمنی هست که هر چه با آن مقابله کنی دوباره به بدن برمیگردد از این جهت درمانش بسیار مشکل است.
درمان نابجا یکی از علل بیماری ها طبق روایات است، بدین منظور که تا زمانی که کفه ی سلامتی بر بیماری می چربد نباید اقدام به درمان کرد، ولی در بحث بلغم روایات تاکید زیادی بر مصرف دارو و انجام توصیه ها از همان ابتدا دارند به این علت که درمان بلغم خیلی دشوار است. منشاء بیماری های صعب العلاج و سرطانها و... به بلغم بر میگردد از آنجا که درمان این امراض مشکل است.
بلغم حالات مختلفی در بدن دارد. در مرحله ی اول رطوبت در بدن زیاد می شود اما اگر این بلغم درمان نشود کهنه شده و حالت جمود پیدا می کند. بلغم در مرحله ی اول بیماری ایجاد نمی کند بلکه در روایت است جمودی که در بلغم است باعث می شود که جسم فانی شود.
منشاء و ریشه ی بلغم در بدن چیست؟
1. در روایت است که بقایای آب و غذایی که اضافی مصرف شده اند در بدن تبدیل به بلغم می شوند(روزه برای تعدیل مزاج بلغم توصیه شده است زیرا گرسنگی و کم خوردن باعث کم شدن بلغم در بدن می شود).
2. خوردن آب بیشتر از نیاز بدن رطوبت بدن را بالا برده و بدن را به سمت بلغم می کشاند(مثال بدن، شبیه گل است که اگر زیاد به آن آب بدهی پژمرده خواهد شد).
بیماری هایی که از بلغم عارض می شوند:
۱. دردهای پیری(پا درد، کمر درد و...)
۲. فراموشی(کند شدن حافظه)
۳. بهم ریختن خواب(وسط جمعیت می خوابد، زمانی که همه خوابند بیدار است).
۴. از بین رفتن طراوت صورت و بدن
۵. احساس کسالت و بی حوصلگی
۶. ضعف و بیحالی
۷. کم شدن رشد مو و ناخن
۸. نفس تنگی(غلبه ی بلغم سبب خلط زیاد در سینه می شود)
۹. سفید شدن موها(البته یکی از علل آن بلغم است)
۱۰. حالت بی تفاوتی و بی خیالی در غلبه ی بلغم است.
مواردی که باعث هیجان بلغم در بدن می شود:
1. مصرف غذاها با طبع سرد و تر(لبنیات بدون مصلحاتش، ماهی، مرغ، برنج و....)
2. فصل زمستان(فصل غلبه ی بلغم)
3. آب و غذای اضافی در بدن سبب تولید بلغم می شود.
4. عدم رعایت نظافت بلغم را به هیجان می آورد.
نشانه های ظاهری غلبه ی بلغم
1. رنگ پوست مایل به سفید است(البته در بلغم از روی رنگ پوست نمی شود نظر قطعی داد).
2. شروع سن بلغم از ۶۰ سال است.
3. احساس خلط در پشت گلو(مهمترین نشانه)
4. سرمایی بودن بیمار، سردی دست و پا خصوصا(بلغمی در سرما اذیت می شود).
5. بدن حالت پژمردگی و فرسودگی دارد(طراوت و شادابی بدن از بین می رود).
6. سفیدی مو(یکی از علل سفیدی مو غلبه ی بلغم است).
7. عدم رشد مو و ناخن
8. ضعف حافظه و فراموشی
9. ریزش مو( در بلغم ریزش معمولا از وسط سر شروع می شود).
توصیه هایی که در درمان بلغم مفیدند:
حمام(اتاق گرم، سونای خشک)
مسواک زدن(با مسواک پیامبر چوب اراک)
زیاد شانه زدن موها(شانه ی عاج فیل توصیه شده در اینجا. ایستاده شانه زدن سبب بیماری های قلبی می شود و ریشه ی مو را ضعیف می کند).
مصرف عسل ناشتا به میزان یک قاشق
قرائت قرآن(حافظه را زیاد و بلغم را می برد).
جویدن کندر نَر
مصرف تُرب(بلغم را قطع می کند).
مصرف آب آسمان(منظور اینجا آب نیسان است، بارانی که از ۲۴ فروردین تا ۲۴ اردیبهشت می بارد، آن را جمع کرده و ادعیه و توصیه های خاص خودش را انجام دهید و مصرف کنید).
مصرف شکر طبرزد(بلغم را می خورد و ریشه ی آن را از بین می برد).
نگاه به زن زیبا(البته نگاه حلال و به محارم، بلغم را قطع می کند).
مصرف آب فاتر
خوردن خوراکی هایی مثل: مویز، روغن زیتون، خرمای بِرنی، پیاز سفید و سیب درمان بلغم هستند.
سُرمه کشیدن
داروهایی که برای بلغم تجویز می شود:
1. طریفل
2. هاضوم(قبل و بعد غذا)
3. مصرف آویشن و نمک(تمام گرفتگی های بدن را باز می کند و بلغم را می سوزاند).
4. داروی بلغم زدا
5. مسواک زدن با پودر بلغم
6. داروی ابن مسعود
توصیه هایی که باید در فصل زمستان انجام داد:
۱. خوردن آب داغ به صورت ناشتا
۲. مجامعت در فصل زمستان مفید است.
۳. مصرف شیرینی جات(غیر از عسل و شکر طبرزد)، ماهی تازه و لبنیات در این فصل نهی شده است.
۴. خوردن ادویه های گرم در این فصل مفید است.
۵. زیاد حمام رفتن در این فصل نافع است.
۶. خوردن حبوباتی که طبع گرم دارند به صورت نیم کوب و پخته شده مفید است.
۷. پشت به آفتاب نشستن در زمستان
۸. خوردن غذاها با طبع سرد ممنوع
برگرفته از کتاب ارزشمند دراسة في طب الرسول المصطفي(ص)، با شرح و تبیین استاد محمد محجوری(حفظه الله)